Marrakesh

Wat ik al jarenlang van plan was is er eindelijk van gekomen: naar Marrakesh. Ik vond het geweldig, het is weliswaar toeristisch maar niet Amsterdam- of Venetië-toeristisch.
Marrakesh heeft z’n eigen karakter behouden, al betekent dat voor een groot deel zo veel mogelijk verkopen. Gek genoeg werd ik met rust gelaten door straatverkopers, mogelijk doordat ik nog meer truien en jassen droeg dan de locals. Midden op de dag heersen er aangename, voor mij normale temperaturen (een graad of 23) maar dat is maar een paar uur en ’s nachts en ’s ochtends is het ijskoud (3 graden). Prima als je dingen wilt doen en bekijken, dat kan in de winter gewoon overdag in tegenstelling tot zomers.

Bij de voorbereiding merkte ik al op dat het toch even anders is dan een Spaanse stedentrip, want buiten Europa. Meer controle bij de douane, ouderwets stempels in je paspoort. Daarnaast moet je, zowel bij binnenkomst als bij vertrek, een formuliertje invullen met persoonlijke gegevens als je paspoortnummer, naam, geboorteplaats en beroep. Het is handig om daar zelf een pen voor bij de hand te houden. Overigens is het vliegveld Marrakesh Menara een architectonische orgie van licht en ruimte, echt schitterend.

Nu ik toch een stukje aan het schrijven ben, doe ik er maar gelijk een paar reistips bij. Direct na de douane vind je standjes van mobiele aanbieders Orange en het Marrokkaanse telecombedrijf INWI. Ik heb voor een tientje een prepaidkaart van INWI gekocht met 10 GD data, waarvan ik er na 10 dagen 2 van had opgebruikt. Dit is een interessant alternatief voor roaming (ook wat dit betreft ben je buiten Europa), vooral omdat GPS geen overbodige luxe is in de Medina.

Ondanks dat je buiten Europa bent, kan er bijna overal met Euri betaald worden. Bij de pinautomaten op de luchthaven kun je kiezen of je er Euri of Dirham uit wilt trekken. Als je pint bij de supermarkt Carrefour is er dezelfde keuze. Ga je voor Dirham, oftewel MAD, dan hoef je je hoofd niet te breken bij het omrekenen. Hoewel de koers natuurlijk wisselt, gaat men voor het gemak uit van EUR 1 = 10 MAD. Dat lukte zelfs mij met m’n dyscalculie nog wel.

Dan is er een heleboel te zien in Marrakesh. Als eerste ging ik natuurlijk naar het beroemde plein Djemaa el Fna, door de locals simpelweg “the square” of “la place” genaamd, waar ik vlakbij zat in een eenvoudige riad. Het plein is zowel overdag als ’s avonds een onvoorstelbare mierenhoop, die je gewoon moet ondergaan. Ook de straatjes in de medina zijn levendig, op weg van het hotel naar het plein kwam ik onder andere kappers, restaurants, snackbars, een slager, een paar sapkarretjes en een verkoper van tajines tegen. Dat alles in een steegje van ruim 1 meter breed, waar niet alleen mensen lopen, maar ook waren worden aangevoerd met handkarren en toeterende scooters rijden. Voor  voetgangers irritant, maar als ik op de fiets door zo'n steegje of een andere drukke straat reed, kon ik achter ze aan hangen.

Het plein is een belevenis op zich. Overdag is het grootste gedeelte leeg, of nou ja leeg, dan zitten er vrouwen die aanbieden je handen met henna te beschilderen en anderen op kleedjes vol onduidelijke waren.´s Middags om een uur of 15:00 komen de handkarren tevoorschijn en wordt het plein binnen een uur omgetoverd tot een openlucht restaurant. Het eten aan die kraampjes is beter dan in het handjevol restaurants waar je ook een glaasje wijn of een flesje bier kunt kopen, en ook stukken goedkoper. Hetzelfde geldt voor de restaurants met terras met uitzicht op het plein zonder alcoholvergunning. Mijn favorieten waren Terrasses El Waha (sensationeel uitzicht, eenvoudig maar lekker eten en twee heel vriendelijke obers) en Café Zeitoun (wat olijf betekent, daar komt dus het Spaanse aceituna vandaan) ook met prima uitzicht, aardige obers en een heerlijke huisgemaakte yoghurt. Bijna overal wordt standaard suiker in thee, yoghurt en vruchtensap gedaan, wil je dat niet dan moet je dat even zeggen.

De soeks, waarvan de ingangen zich aan het plein bevinden, mag je ook niet missen. Ze zijn oneindig en er is van alles te koop, maar je moet wel afdingen. Als je daar geen zin in hebt en verzekerd wilt zijn van een goede kwaliteit, ga dan naar de Ensemble Artisanal. De producten in deze mini-soek worden gecontroleerd door de overheid.

Ter compensatie van drukte en koopwaar heeft Marrakesh veel parken en groen. Mijn favoriet was het Cyber Parc (Arset Moulay Abdessalam), net buiten de Medina. Een oase van rust en goed verzorgd groen in een themapark dat technologie en milieu educatie combineert. Het is ook een soort naschoolse opvang, kinderen en studenten vinden hier de rust om hun huiswerk te maken. De enorme tuinen van Agdal en Menara zijn eigenlijk plantages met rijen olijfbomen, maar de jardín de Menara heeft wel wat vanwege het enorme waterbassin en het Atlasgebergte op de achtergrond.

Behalve in de parken, kun je relaxen tijdens een bezoek aan een hammam. Ik ben naar Hammam Rosa Bonheur geweest en dat was echt geweldig, Stevig geschrubd, een heel professionele lichaamsmassage, voetmassage en een kopje thee bij de open haard en ik voelde me als nieuw.

Voor Guéliz en andere plekken buiten de medina is het openbare fietsen systeem Medina Bike een uitkomst, want de afstanden over de naar Parijs voorbeeld aangelegde boulevards zijn enorm. Zowel de fietsen als het systeem (via een app) zijn gemakkelijk in het gebruik. Het verkeer lijkt een chaos met paardenkoetsen, ezelkarren, fietsen, bussen en scooters maar iedereen houdt rekening met elkaar en vindt vloeiend z'n weg.
Ben je niet zo'n held op de fiets, dan is de City Bus tour een optie. Met een kaartje kun je 48 uur op- en afstappen bij een aantal bezienswaardigheden. Behalve de centrum-lijn is er ook nog een buitenroute naar de Palmeraie, een enorme oase buiten Marrakesh waar je desgewenst ook over kan stappen op een kameel.

Guéliz is een totaal andere wereld dan de medina. In zekere zin houden ze elkaar in evenwicht. Omdat  la ville nouvelle buiten de historische kern is gebouwd is de medina in tact gebleven en door UNESCO tot Werelderfgoed verklaard. Guéliz oogt als een moderne Europese stad met luxueuze modewinkels, een MacDonalds, de Gare de Marrakech, een Théâtre Royal en een zwart-rode kopie van IKEA genaamd KITEA. Op sommige pleinen waan je je echt in Parijs, bijvoorbeeld op het terras van Café les Negociants.

 In Guéliz is ook de Jardin Marjorelle, een botanische tuin van Yves Saint Laurent. Die had ik graag willen zien, maar de wachtrij was dermate lang dat ik maar weer op de fiets ben gestapt. Dat gold voor wel meer bezienswaardigheden zoals de beroemde Tombeaux Saâdiens, de ruïnes van het Palais El Badii en het Palais de la Bahia. Wie weet komt dat nog een volgende keer.

Het is duidelijk dat ik heel enthousiast ben. Vooral de manier waarop het moderne leven en eeuwenoude tradities gecombineerd worden vond ik fascinerend.
Echt een aanrader voor een stedentrip, je bent even in een exotische wereld zonder af te moeten zien door primitieve omstandigheden of een onveilig gevoel. Als je ook naar Marrakesh wilt gaan en specifieke vragen hebt, kun je me altijd mailen!